گوشه سازی در گنبد های ایرانی

گوشه سازی:

یکی از تکنیکهای که ایرانیان از دوره اشکانیان بدان دست پیدا کردند ساخت گنبد  بر روی  پلان مربع بود تا آن زمان در غرب گنبدهایی که ساخته می شدند اکثرا بر روی پلان دایره بودند که می توان به گنج خانه آترئوس در یونان و معبد پانتئون در روم اشاره کرد اما به اعتراف محققین غربی این ایرانیان بودند که توانستند به احداث گنبد  بر روی پلان مربع را ابداع کنند. به این تکنیک گوشه سازی یا در اصطلاح معماران سنتی "چپیره سازی" می گویند

گوشه سازي يا گوشه بندي يعني ساختن و تبديل كردن شكل چهار گوشه بشن(فضای مکعبی زیر گنبد) به هشت گوشه و به ترتيب 16و32و64 گوشه و بالاخره دايره را مي گويند اولين گوشه سازيها توسط چوب انجام می شده و گنبد هم با چوب اجرا گشته است به خاطر وجود موريانه در ايران اين نوع گوشه سازي متروك شده است.

گوشه سازي متدوال در ایران سکنج  و در غرب پندانتیو بوده است اما لازم به ذکر است که پندانتیو هم ریشه ایرانی داشته است.

از خوتنندگان عزیز میخواهم در صورتی که با گونه های خاص گوشه سازی برخورد کرده اند که متفاوت با نمونه های شناخته شده ومعرفی شده بوسیله مرحوم پیرنیا است. جهت آشنایی سایر دوستان معرفی کنند.

گوشه سازی با استفاده از پندانتیو

(Pendentive)

گوشه سازی با استفاده از سکنج

(Squinch)