۱۳۸۹ مرداد ۱۴, پنجشنبه

ثبت جهانی بازار تبریز

بالاخره بعد مدتها انتظار بازار تاریخی تبریز به ثبت فهرست آثار جهانی رسید و دل دوستداران فرهنگ و هنر ایران و آذربایجان را خوشحال کرد؛ من هم به نوبه خود این اتفاق خجسته را به اهالی فرهنگ و هنر تبریک می گویم، و به تمامی کسانی که در نهاد ها و سازمانهای دولتی و غیر دولتی در این مهم مشارکت داشتند خسته نباشید عرض می کنم و توفیق روز افزون را از خداوند خواستارم و بجا می دانم که چند نکته ای را در این مورد بنویسم.
1- شکی نیست که ثبت جهانی بازار تبریز امر مهمی بوده و هست، اما این پایان راه و حرف اول و آخر نیست و این شروع امر خطیری است که مدیران و کارشناسان باید به آن توجه کنند.
2- خودمانی می نویسم ما تا حالا با بازار تاریخی تبریز برخورد علمی و مناسبی نداشته ایم، که در زمان قبل از انقلاب و که بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی، بخش های زیادی از بازار بر اثر سوء مدیریت و ناآگاهی مدیران و کسبه تخریب شده است و بخشهایی از آن در حال تخریب است، قبل از انقلاب اگر مقاومت اهالی و کسبه بازار در مقابل ندانم کارهای شهرداران وقت نبود وخیابان فردوسی امتداد پیدا می کرد، قطعا امروز ما با افتخار در خصوص افتخارات ثبت جهانی نمی توانستیم صحبت کنیم؛ و فخر و مباهات کنیم که بازار تبریز ارزش جهانی پیدا کرد البته یادمان نرود که هرچند بازار ثبت شده است اما هنوز تکلیف یکی از دروازه های شهر یعنی درواز باغمیشه (درب اعلی)بر اثر زد و بندهای سیاسی در شورای محترم شهر تبریز و ناآگاهی شهرداران محترم در خصوص ارزشهای فرهنگی و تاریخی این اثر در آستانه نابودی است و بازارچه سماور سازان که دایگان بسیاری بعد از تخریب پیدا کرد ولی زود به فراموشی سپرده شد و امروز اهالی فرهنگ برای اینکه آبروی فرهنگی تبریز خدشه دارنشود منکر وجود چنین دروازه ای در شهر می شوند و همچنین بافت تاریخی غرب و شمال بازار و جداره های شمالی و جنوبی بازار، برای این تخریب شدند که تبریز 100 سال دیگر صاحب آثار تاریخی جدید خواهد شد؟؟؟!!! بگذریم  سخن بسیار است و متاسفانه گوش شنوا و دل صاحب درد کمیاب که نه، نایاب است. پس بیایم از اشتباهات خود درس بگیریم و قدر این گوهر با ارزش را بدانیم که اگر ندانیم چند صباحی بعد که تب و تاب، شادی های زود گذر فروکش کرد؛ شاهد این نباشیم که یونسکو تهدید به حذف نام بازار تبریز از فهرست آثار جهانی کند.
3- بازار تبریز تنها سنگ ، گچ، آجر و ... نیست که ما تنها به این مولفه ها تاکید بکنیم این بازار یک دفتر معرفتی در زمینه های سیاسی ، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، مردم شناسی و ... است که باید تمامی اینها بصورت یکپارچه دیده شود؛ ثبت در فهرست آثار جهانی فرصت بسیار مغتنمی است که فرهنگ بومی و ملی خود را به جهانیان بشناسانیم و این امر با سیاست گذاری مناسب و استفاده از توان و تجربه نهادها و ارگانهای علمی و کاربردی می تواند میسر گردد.
4- بسیاری از سنتهای اجتماعی و بومی هنوز در بازار تبریز پایدار و برقرار است که با حضور تفکرات وارداتی در آستانه فراموشی قرار گرفته اند، وظیفه سازمان میراث فرهنگی است که با مطالعه دقیق و علمی اینها ضمن شناسایی و حفظ، آنها را برای آیندگان ثبت و ضیط کند.